prof. dr hab. Edward Włodarczyk
Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego
Urodzony 5.10.1946 roku w Gilowie, szkołę średnią ukończył w Drezdenku w 1964 r. W latach 1964–1969 studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na którym obronił pracę magisterską Działalność Wiktora Kulerskiego w parlamencie Rzeszy w latach 1903-1911, a w 1977 roku dysertację doktorską Wielki przemysł Szczecina w latach 1850-1914. Przewód habilitacyjny zamknął na tej samej uczelni, zdając kolokwium w 1988 roku. Tematem rozprawy habilitacyjnej był Rozwój gospodarczy miast portowych pruskich prowincji nadbałtyckich w latach 1808-1914. Wielokrotnie prowadził badania w archiwach niemieckich, dzięki kilkumiesięcznym stypendiom Akademii Nauk Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Historische Kommission zu Berlin (dawny Berlin Zachodni).
Tytuł profesora nauk humanistycznych uzyskał w 1999 roku, natomiast w 2001 roku stanowisko profesora zwyczajnego. Był promotorem 12 rozpraw doktorskich, recenzentem w 20 przewodach doktorskich, 15 habilitacyjnych i w 12 postępowaniach o tytuł profesora.
W 1969 roku zatrudniony został w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk (Pracownia w Szczecinie), przechodząc szczeble awansu naukowego od asystenta po stanowisko docenta oraz kierownika Pracowni Zakładu Historii Pomorza w Szczecinie (1989-1992).
Z Uniwersytetem Szczecińskim prof. Włodarczyk związany jest od 1992 roku, kiedy to został zatrudniony na stanowisku profesora US w Zakładzie Historii Nowożytnej XVI-XVIII wieku, kierowanym przez prof. Lucynę Turek-Kwiatkowską.
Prof. Edward Włodarczyk sprawował na naszej uczelni odpowiedzialne funkcje organizacyjne.
W latach 1996-2002 był dziekanem Wydziału Humanistycznego, a następnie od 2002 do 2008 roku pełnił obowiązki dyrektora Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych. Obecnie jest kierownikiem Zakładu Studiów Społecznych i Gospodarczych w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Wydziału Humanistycznego.
W latach 2008-2012 pełnił funkcję prorektora ds. kształcenia Uniwersytetu Szczecińskiego.
W roku 2012 został rektorem naszej uczelni.
Za swe osiągnięcia organizacyjne dwukrotnie otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2014, 2015).
Prof. Edward Włodarczyk ma ogromne zasługi w rozwoju oraz integracji szczecińskiego i zachodniopomorskiego środowiska humanistycznego oraz w budowaniu jego pozycji w Polsce i Europie.
Od roku 1978 był członkiem, a w latach 1991-96 zasiadał w zarządzie, Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego. Od 1996 do 2002 roku był jedynym przedstawicielem strony polskiej w Staendige Konferenz der Historiker des Ostseeraumes (Stała Konferencja Historyków Strefy Bałtyku). W latach 2003-2012 był jednym z czterech wiceprezesów Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zasiadał w Prezydenckiej Radzie Kultury Miasta Szczecin, w Radzie Muzealnej przy Muzeum Narodowym w Szczecinie oraz w zarządzie Instytutu Niemiec i Europy Północnej w latach 2000-2005.
W 2014 roku powołany został do kapituły honorowego tytułu: „Ambasador Miasta Szczecina”, w 2015 przewodniczył Kolegium Rektorów Wyższych Szkół Publicznych Województwa Zachodniopomorskiego.
Od 1997 roku redaguje rocznik Komitetu Nauk Historycznych PAN „Studia Maritima” (Uniwersytet Szczeciński) oraz uczestniczy w pracach rad redakcyjnych i programowych innych czasopism: „Zapiski Historyczne” (Towarzystwo Naukowe w Toruniu); „Czasy Nowożytne” (Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego i UMK Toruń), „Studia Historiae Oeconomicae” (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), „Studia Zachodnie” (Uniwersytet Zielonogórski). Stały recenzent w kwartalniku „Sobótka” (Uniwersytet Wrocławski).
Publikował w najważniejszych polskich czasopismach naukowych: „Zapiskach Historycznych”, „Dziejach Najnowszych”, „Kwartalniku Historycznym”, „Rocznikach Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, „Kronice Szczecina”. Brał udział w wielu konferencjach naukowych, w tym niemieckich, wygłaszając referaty w: Berlinie, Hamburgu, Greifswaldzie, Rostocku, Stralsundzie, Lubece, Bochum.
Był również organizatorem i współorganizatorem międzynarodowych i krajowych konferencji, m. in. Kongresu Pomorskiego w Szczecinie w 1998 r., uwieńczonego publikacją Kongres Pomorski. Od przeszłości ku przyszłości Pomorza, Szczecin 1999 oraz XIX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Szczecinie w 2014 r.
Za swe dokonania naukowe był wielokrotnie nagradzany.
W 2007 roku otrzymał wraz z prof. Zygmuntem Szultką i prof. Włodzimierzem Stępińskim nagrodę zespołową Nobla Zachodniopomorskiego za wydawnictwo Źródła do polsko-kaszubskich aspektów Pomorza Zachodniego, w którym przygotował tom IV: Pomorze Zachodnie w okresie od traktatu wersalskiego po klęskę III Rzeszy w 1945 roku. W 2013 roku otrzymał również nagrodę zespołową za Topodemograficzny atlas gmin i obszarów dworskich Pomorza Zachodniego w 1871 roku, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 2012.
Inne wyróżnienia to: Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska (2000), nagroda zespołowa Ministra Edukacji Narodowej (2001) za tom IV Historii Pomorza (1850-1918).
W publikacjach naukowych prof. Włodarczyk skupił się na trzech zagadnieniach, tj.: dziejach przemysłu i procesie industrializacji w XIX-wiecznych Niemczech, uwzględniając na tym polu badawczym zasadniczo problematykę pomorską; dziejach miast, głównie portowych w XIX i XX wieku; oraz na dziejach polityki i gospodarki morskiej Prus oraz w mniejszym stopniu Polski w XVIII–XX wieku. Szczegółowe zagadnienia przedstawione w artykułach dotyczyły rozwoju przemysłu stoczniowego, powiązań pomiędzy rynkiem pracy a rozwojem przemysłu. W publikacjach nie zabrakło też miejsca na omówienie życia miejskiego w takich ośrodkach jak Szczecin i Gdańsk. Badania prowadzone przez prof. Włodarczyka w znacznym stopniu przyczyniły się do rozszerzenia wiedzy na temat przeszłości Pomorza i jego związków z Europą i mają na wielu polach charakter pionierski.
Odrębną tematykę artykułów stanowią zagadnienia poświęcone polityce celnej Prus i stosunkowi pruskich władz rządowych do organizacji gospodarczych, czego owocem są następujące publikacje: Wielki przemysł Szczecina w latach 1850-1914 (Warszawa – Poznań 1982), Rozwój gospodarczy miast pruskich prowincji nadbałtyckich w latach 1808–1914 (Wrocław etc. 1987). W ramach trzeciego tomu Dziejów Szczecina (Szczecin 1994 – red. B. Wachowiak) opracował całokształt dziejów miasta w latach 1871–1918 oraz problematykę gospodarczo-społeczną i demograficzną w latach 1919–1945.
Prof. Włodarczyk jest także współautorem dwóch popularnonaukowych publikacji: Szczecin. Zarys historii; wersja angielska A short history of Szczecin (Poznań 1993, 1998) oraz Pomorze Zachodnie poprzez wieki, pod red. Jana M. Piskorskiego (Szczecin 1999). Obie książki ukazały się również w wersji niemieckojęzycznej (Stettin. Kurze Stadtgeschichte; Pommern im Wandel der Zeit).
Współtworzył tom czwarty Historii Gdańska 1815–1920, w którym zajął się miejscem miasta w państwie pruskim, sytuacją miasta w Cesarstwie Niemieckim, rzemiosłem i przemysłem, kształtowaniem się nowoczesnego społeczeństwa miejskiego oraz kulturą materialną i warunkami życia ludności. O mieście tym pisał również, przedstawiając instytucje bankowo-finansowe i sylwetki związanych z nimi ludzi, w książce: Bankierzy i banki w dziejach Gdańska, red. E. Cieślak (Warszawa 1999).
Pod jego redakcją ukazały się prace zbiorowe: Szczecin na przestrzeni wieków. Historia. Kultura i Sztuka (Szczecin 1995); 50 lat Polski na Pomorzu Zachodnim. Polityka. Społeczeństwo. Kultura (Szczecin 1996); Kongres Pomorski. Od historii ku przyszłości Pomorza (Szczecin 1999 – współredaktor H. Bronk).
Ponadto uczestniczył w pracach nad wydaniem zbioru Stettin – Szczecin 1945–1946. Dokumente – Dokumenty. Erinnerungen – Wspomnienia (Rostock 1994).
W 2005 roku ukazał się pod jego redakcją (współredaktorem była Joanna Nowosielska-Sobel) tom studiów Prasa jako źródło do dziejów Śląska i Pomorza w XIX i XX wieku.
Współredagował także tom materiałów Od Polski Ludowej do III RP w Unii Europejskiej. Pomorze Zachodnie 1945-2005.
Warto także zwrócić uwagę na wydane pod jego redakcją (współredaktorzy – Paweł Migdalski i Robert Meier) materiały Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej Problematyka przymusowych przesiedleń i stosunków polsko-niemieckich po 1945 roku jako przedmiot badań historycznych i praktyki szkolnej
Jest współautorem czwartego tomu Historii Pomorza 1850–1918 redagowanego przez Stanisława Salmonowicza, w którym opracował rozdziały poświęcone dziejom miast oraz społeczeństwu miejskiemu.
W 2006 roku wydane zostały w czterech tomach Źródła do polsko-kaszubskich aspektów dziejów Pomorza Zachodniego X wiek do 1945 roku. Prof. Włodarczyk dokonał wyboru i opatrzył komentarzem źródła w tomie czwartym Pomorze Zachodnie od traktatu wersalskiego do upadku III Rzeszy (1919-1945).
W 2010 roku pod red. Dariusza Chojeckiego i Edwarda Włodarczyka wydawnictwie DiG ukazała się praca Choroba i śmierć w perspektywie społecznej XIII–XXI wieku. W 2012 roku wraz z Dariuszem Chojeckim (redakcja naukowa, wstęp opracowanie) i Andrzejem Gizą oraz Pawłem Terefenką wydał Topodemograficzny atlas gmin i obszarów dworskich Pomorza Zachodniego w 1871 roku. W druku znajduje się tom drugi prezentujący Pomorze w 1939 roku.
dr hab. Adam Makowski, prof. US
dyrektor Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych
Wydział Humanistyczny US